توربین گیربکس اتوماتیک چیست و چه وظیفه ای دارد؟ توربین گیربکس یا مبدل گشتاور رابط بین موتور و گیربکس کلاچ هست که این عمل در گیربکس اتوماتیک از طریق ابزاری به نام Tourqe convertor یا توربین گیربکس اتوماتیک انجام می شود.
در گیربکسهای اتوماتیک مبدل گشتاور بخشی از وظایف کلاچ را انجام میدهد. مبدل گشتاور به راننده امکان می دهد که در حالی که ماشین در حال حرکت و در دنده است، بدون افت ناگهانی دور موتور توقف کند.
نحوه کار توربین گیربکس همانند دو پنکه است که روبروی هم قرا گرفته اند و یکی از آن ها روشن است و در حال دمیدن هوا در پنکه ی دیگر است. اگر یکی از پره های پنکه ی دوم را با دست بگیرید، متوقف می شود و پس از رها کردن سرعت می گیرد تا تقریبا معادل سرعت پنکه ی دوم شود در تمام این مدل پنکه اول در حال حرکت بوده!
تفاوت بین مبدل گشتاور و مثال پنکه این است که مبدل گشتاور برای دقت بیشتر، از جریان روغن به جای جریان هوا استفاده می کند. مبدل گشتاور قطعه ای شبیه است به قطر 25 تا 37 سانت که بین موتور و سیستم انتقال نیرو قرار می گیرد و شامل ۳ بخش داخلی است که با هم کار می کنند تا نیروی موتور را به سیستم انتقال قدرت برسانند.
این مطلب را هم بخوانید : دزدگیر ماهواره ای ماجیکار
این سه قسمت عبارتند از پمپ روغن (Oil pump)، توربین (turbine) و هسته (stator) . پمپ روغن از یک طرف به محفظه ی مبدل و از طرف دیگر به میل لنگ وصل شده است و با دوری برابر با دور موتور در گردش است. توربین درون محفظه ی مبدل قرار دارد و مستقیما به ورودی سیستم انتقال نیرو متصل است که قدرت لازم برای حرکت وسیله ی نقلیه را فراهم می کند.
هسته یا استاتور به یک یکسو کننده وصل است، بنابراین می تواند آزادانه در یک جهت حرکت کند؛ ولی نمی تواند به جهت عکس گردش کند. هر سه قطعه دارای پره ها و سوراخهایی هستند تا جریان روغن درون مبدل به درستی به گردش درآید. زمانی که موتور در گردش است، جریان روغن با فشار وارد محفظه ی مبدل که در حال گردش با سرعت موتور است، می شود و تحت نیروی گریز از مرکز به دیواره های محفظه فشرده می شود.
سپس به توربین برخورد می کند و باعث گردش آن می شود. روغن به حرکت چرخشی خود ادامه می دهد تا در مرکز توربین به هسته برسد و وارد آن می شود. در صورتی که دور توربین به خیلی آرام تر از دور پمپ باشد، روغن با پره های جلوی هسته برخورد میکند و آن را به سمت کلاج تک سو فشار میدهد و با در گیر شدن کلاچ مانع از حرکت هسته می شود. (مانند عمل کلاچ گرفتن در ماشین دستی)
استاتور ثابت جریان روغن را توسط پره هایی با زاویه ای به پمپ برمی گرداند که باعث افزایش گشتاور می شود. زمانی که سرعت گردش توربین با پمپ برابر شود، فشار روغن ضمن برخورد با پره های استاتور موجب گردش آن در جهت موافق پمپ و توربین می شود. با افزایش سرعت اتومبیل هر سه عنصر با سرعتی برابر به گردش در می آیند.
از حدود 40 سال پیش به منظور کاهش مصرف سوخت یک کلاچ قفل کننده (luck up clutch) به سیستم مبدل های گشتاور اضافه شد که در سرعت های بالاتر از MPH45-50 توربین و پمپ را به هم قفل می کند. این کلاچ توسط کامپیوتر کنترل می شود و اصولا در دنده های ۳ به بالا فعال می گردد.
فیلمی از نحوه کارکرد توربین گیربکس اتوماتیک
در فیلم زیر میتوانید نحوه عملکرد توربین گیربکس اتوماتیک را ببینید
سوالات متداول درباره توربین گیربکس
توربین گیربکس چه کاری را انجام میدهد ؟
مبدل گشتاور چیست ؟
خرابی توربین گیربکس اتوماتیک چه مشکلی پیش می آورد؟
این مطلب را هم بخوانید : ردیاب خودرو چیست؟ – کلاچ برقی چیست؟ – کلاچ برقی اتاکو
